Công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), đang thay đổi cách con người làm việc, và điều này đồng nghĩa với việc một số ngành nghề sẽ phát triển nhanh chóng, trong khi những công việc khác lại có nguy cơ bị thay thế.

Theo một báo cáo mới của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), các nghề như bank tellers (giao dịch viên ngân hàng), cashiers (thu ngân) và administrative assistants (trợ lý hành chính) nằm trong nhóm có khả năng suy giảm mạnh từ nay đến năm 2030.

Ngược lại, các nghề liên quan đến công nghệ như big data specialists (chuyên gia dữ liệu lớn), software developers (lập trình viên phần mềm) và security management specialists (chuyên gia quản lý an ninh) được dự đoán sẽ nằm trong nhóm ngành phát triển nhanh nhất trên toàn cầu.

Những kết luận trên dựa vào khảo sát hơn 1.000 công ty trên toàn thế giới, đại diện cho hơn 14 triệu lao động thuộc 22 ngành nghề tại 55 nền kinh tế.

Top 10 công việc phát triển nhanh nhất trong thập kỷ tới

Các công việc như farmworkers (nông dân), delivery drivers (tài xế giao hàng) và construction workers (công nhân xây dựng) được dự đoán sẽ có mức tăng trưởng lớn nhất về số lượng. Các công việc trong lĩnh vực chăm sóc như nursing professionals (nhân viên điều dưỡng) và personal care aides (nhân viên hỗ trợ chăm sóc cá nhân) cũng sẽ tăng mạnh.

Ngược lại, các công việc hành chính như cashiers (thu ngân) và ticket clerks (nhân viên bán vé) được dự báo sẽ sụt giảm mạnh nhất về số lượng vào năm 2030.

Theo báo cáo: “Trung bình, người lao động có thể kỳ vọng rằng 39% kỹ năng hiện tại của họ sẽ bị thay đổi hoặc trở nên lỗi thời trong giai đoạn 2025–2030.”

Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều là tin xấu. Trên phạm vi toàn cầu, WEF ước tính sẽ có 170 triệu việc làm mới được tạo ra vào năm 2030, so với 92 triệu việc làm bị mất, dẫn đến mức tăng ròng 78 triệu việc làm.

Đâu là những kỹ năng có giá trị nhất hiện nay?

70% doanh nghiệp được hỏi đều cho rằng analytical thinking (tư duy phân tích) là kỹ năng được coi là kỹ năng thiết yếu nhất trong năm 2025. Các kỹ năng quan trọng khác bao gồm resilience (khả năng hồi phục), flexibility (tính linh hoạt), agility (sự nhanh nhạy), cùng với leadership and social influence (kỹ năng lãnh đạo và ảnh hưởng xã hội).

15 công việc suy giảm nhanh nhất theo tỷ lệ phần trăm đến năm 2030 (theo báo cáo của WEF):

1. Postal service clerks – nhân viên bưu điện

2. Bank tellers and related clerks – giao dịch viên ngân hàng và các vị trí liên quan

3. Data entry clerks – nhân viên nhập liệu

4. Cashiers and ticket clerks – thu ngân và nhân viên bán vé

5. Administrative assistants and executive secretaries – trợ lý hành chính và thư ký điều hành

6. Printing and related trade workers – nhân viên in ấn và các nghề liên quan

7. Accounting, bookkeeping and payroll clerks – nhân viên kế toán, ghi sổ và bảng lương

8. Material-recording and stock-keeping clerks – nhân viên ghi nhận vật tư và kiểm kho

9. Transportation attendants and conductors – nhân viên phục vụ giao thông và soát vé

10. Door-to-door sales workers, news and street vendors, and related workers – nhân viên bán hàng dạo, phát báo và các vị trí tương tự

11. Graphic designers – thiết kế đồ họa

12. Claims adjusters, examiners and investigators – nhân viên thẩm định và điều tra bồi thường

13. Legal officials – cán bộ pháp lý

14. Legal secretaries – thư ký pháp lý

15. Telemarketers – nhân viên tiếp thị qua điện thoại

15 công việc phát triển nhanh nhất theo tỷ lệ phần trăm đến năm 2030 (theo báo cáo của WEF):

1. Big data specialists – chuyên gia dữ liệu lớn

2. FinTech engineers – kỹ sư công nghệ tài chính

3. AI and machine learning specialists – chuyên gia AI và máy học

4. Software and applications developers – lập trình viên phần mềm và ứng dụng

5. Security management specialists – chuyên gia quản lý an ninh

6. Data warehousing specialists – chuyên gia kho dữ liệu

7. Autonomous and electric vehicle specialists – chuyên gia xe tự hành và xe điện

8. UI and UX designers – thiết kế giao diện và trải nghiệm người dùng

9. Light truck or delivery service drivers – tài xế xe tải nhẹ hoặc dịch vụ giao hàng

10. Internet of things specialists – chuyên gia kết nối Internet vạn vật (IoT)

11. Data analysts and scientists – nhà phân tích và khoa học dữ liệu

12. Environmental engineers – kỹ sư môi trường

13. Information security analysts – chuyên gia phân tích an ninh thông tin

14. DevOps engineers – kỹ sư DevOps

15. Renewable energy engineers – kỹ sư năng lượng tái tạo

Từ nay đến năm 2030, thế giới việc làm sẽ thay đổi chóng mặt. Nhiều nghề truyền thống có thể không còn tồn tại, nhưng đồng thời, cũng sẽ có rất nhiều ngành nghề mới ra đời, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ, dữ liệu, năng lượng sạch và chăm sóc sức khỏe. Đây là thời điểm quan trọng các phụ huynh có thể đồng hành, lắng nghe và tạo điều kiện để con em mình được học hỏi, trải nghiệm, và sẵn sàng thích nghi để vững vàng chọn lựa được ngành nghề phù hợp.