Trong vài năm gần đây, bức tranh giáo dục đại học Mỹ liên tục thay đổi. Những tin tức và xu hướng mới cho thấy các trường đại học, đặc biệt là nhóm trường chọn lọc, đang đối mặt với nhiều áp lực: cắt giảm ngân sách, thay đổi chính sách liên bang, các vụ kiện pháp lý, và cạnh tranh khốc liệt trong tuyển sinh. Vậy những điều này có ý nghĩa gì với học sinh và phụ huynh Việt Nam đang chuẩn bị hồ sơ nộp vào các trường Đại học Mỹ? Và làm thế nào để các bạn có thể ứng phó trước giai đoạn đầy biến động này?

1. Áp lực tài chính & cắt giảm ngân sách

Nhiều đại học Mỹ đang bước vào giai đoạn “thắt lưng buộc bụng”. Hàng loạt khoản tài trợ nghiên cứu bị cắt, các trường buộc phải cắt giảm nhân sự, hạn chế tuyển dụng và thậm chí xem xét đóng cửa những ngành ít sinh viên. Điều này dẫn đến một hệ quả trực tiếp: chi phí học tập có nguy cơ tăng. Khi ngân sách bị cắt, nhiều trường sẽ tìm cách tăng học phí hoặc giảm hỗ trợ tài chính, đặc biệt ảnh hưởng đến sinh viên quốc tế vốn ít khi được nhận trợ cấp từ bang.

Một số yếu tố dẫn đến tình trạng này bao gồm:

– Chính quyền Trump đã nhắm mục tiêu cắt bỏ hàng nghìn khoản tài trợ liên bang, ảnh hưởng đến hơn 600 trường cao đẳng và đại học. Điều này đã buộc nhiều trường lớn như Johns Hopkins University, Stanford University và Duke University phải thông báo cắt giảm nhân sự, đóng băng tuyển dụng và giảm ngân sách để ứng phó với việc mất nguồn quỹ nghiên cứu. Chẳng hạn, Johns Hopkins đã công bố hơn 2.200 lượt cắt giảm nhân sự sau khi nguồn tài trợ từ USAID bị cắt giảm mạnh.

– Những thay đổi đối với chương trình hỗ trợ sinh viên liên bang (federal student aid) đang tạo ra khó khăn tài chính nghiêm trọng, đặc biệt với sinh viên có thu nhập thấp. Các đề xuất thay đổi chương trình Pell Grant có thể làm giảm hoặc loại bỏ khoản hỗ trợ cho hàng triệu sinh viên, buộc họ phải vay nợ nhiều hơn để hoàn thành bằng cấp. Khi nguồn viện trợ liên bang thu hẹp, các trường có thể buộc phải tăng học phí và các loại phí khác để bù đắp, trực tiếp ảnh hưởng đến sinh viên và gia đình.

– Một loại thuế tiêu thụ đặc biệt mới áp dụng theo bậc đối với quỹ tài chính (endowment) của các trường đại học cũng đang tạo ra những gánh nặng tài chính, ngay cả cho những trường giàu có nhất. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng tài trợ học bổng, nghiên cứu và các vị trí giảng viên.

Những áp lực tài chính này đang buộc các trường phải đưa ra những quyết định khó khăn. Một số ví dụ nổi bật như:

– Đại học Chicago (University of Chicago) với mức thâm hụt ngân sách hằng năm hơn 200 triệu USD, đã bàn đến việc sáp nhập hoặc cắt bỏ các khoa có ít sinh viên tại khối Khoa học Nhân văn. Các khoa như Văn học So sánh, Ngôn ngữ & Văn học Slav, và Nghiên cứu Germanic đang bị coi là dễ “thương vong”. Đây không phải là trường hợp cá biệt, khi các trường như Brown University, Columbia University và Dartmouth College cũng đã tiến hành cắt giảm và sáp nhập tương tự.

– Đại học Bắc Carolina tại Chapel Hill (UNC-Chapel Hill) đã xác định cần cắt giảm gần 70 triệu USD, tương đương khoảng 2% tổng ngân sách vận hành. Lãnh đạo trường cho biết với Hội đồng Quản trị cuối tháng trước rằng, riêng trong năm nay, mức cắt giảm có thể lên tới 29,5 triệu USD. Phần tiết kiệm lớn nhất, 17,2 triệu USD, sẽ đến từ việc giảm hỗ trợ tài chính cho sinh viên ngoài tiểu bang: tỷ lệ hỗ trợ này sẽ bị cắt từ 44% xuống còn 18%.

2. Môi trường pháp lý mới & các vụ kiện tuyển sinh

Sau phán quyết của Tòa án Tối cao năm 2023 chấm dứt tuyển sinh có yếu tố chủng tộc, Bộ Giáo dục Mỹ tiếp tục yêu cầu các trường báo cáo chi tiết dữ liệu tuyển sinh (gồm chủng tộc, giới tính, điểm thi, GPA). Một số vụ kiện lớn cũng đang diễn ra, xoay quanh chính sách Early Decision (ED), cáo buộc ưu tiên con nhà giàu (legacy admissions), và nghi ngờ một số trường “lách luật” để tiếp tục ưu tiên theo chủng tộc.

Với phụ huynh và học sinh, điều này có nghĩa là: quá trình tuyển sinh ngày càng minh bạch hơn trên giấy tờ, nhưng cũng khắt khe và cạnh tranh hơn trong thực tế. Những “chiến lược nộp hồ sơ” giờ đây phải được tính toán kỹ lưỡng hơn, không chỉ dựa vào điểm số mà cả câu chuyện cá nhân và định hướng lâu dài.

3. Legacy Admissions: đặc quyền bị soi xét

Chính sách ưu tiên ứng viên có quan hệ gia đình với cựu sinh viên (legacy) đang bị công chúng và pháp luật chỉ trích mạnh mẽ. Tuy vậy, một số trường vẫn kiên quyết duy trì. Stanford thậm chí sẵn sàng từ chối hỗ trợ tài chính từ bang California để bảo lưu quyền xét legacy.

Điều này cho thấy: sự bất công trong tuyển sinh vẫn tồn tại, và học sinh quốc tế vốn ít được hưởng lợi từ legacy cần càng phải dựa vào thực lực và câu chuyện cá nhân để cạnh tranh.

4. Thách thức về Yield Rate: Danh sách chờ & Early Decision

Ngày càng khó đoán được số lượng sinh viên sẽ thực sự nhập học sau khi được nhận, nhiều trường buộc phải “phòng hờ” một danh sách chờ. Duke đã gây bất ngờ khi mở lại waitlist ngay trước năm học mới. Trong khi đó, Đại học Michigan lại thêm hình thức Early Decision ràng buộc để đảm bảo giữ chân ứng viên.

Điều này đồng nghĩa: các em cần cân nhắc chiến lược ED/EA/Regular kỹ càng. Nộp sớm có thể tăng cơ hội, nhưng cũng sẽ có những ràng buộc lớn.

5. Tuyển sinh quốc tế: cơ hội & áp lực song hành

Sinh viên quốc tế đóng vai trò quan trọng trong tài chính của nhiều trường đại học Mỹ, bởi họ thường trả học phí cao và ít được hỗ trợ. Họ cũng mang lại sự đa dạng văn hóa, điều mà các trường rất coi trọng.

Tuy nhiên, trong bối cảnh chính trị với nhiều chính sách bất định, sinh viên quốc tế nộp hồ sơ vào Mỹ sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức hơn như cạnh tranh học bổng khó hơn, thủ tục visa khắt khe hơn, và học phí có xu hướng tăng.

Lời kết

Những biến động trong tuyển sinh đại học Mỹ, từ cắt giảm ngân sách, thay đổi chính sách, tranh cãi về legacy cho đến biến động trong chiến lược ED/EA, tất cả cho thấy hành trình chinh phục đại học Mỹ đang ngày càng khó khăn hơn. Tuy nhiên, chính trong bối cảnh ấy, giá trị cốt lõi lại càng được chứng minh một cách rõ ràng: một hồ sơ thành công không chỉ nằm ở điểm số hay may mắn, mà ở sự chuẩn bị có chiến lược, câu chuyện cá nhân trung thực, và khả năng thích nghi của mỗi em học sinh.

Tại APUS, học sinh sẽ không chỉ được đồng hành, hỗ trợ xây dựng hồ sơ nổi bật bởi các các thầy, cô hiện đang làm việc và sinh sống tại Mỹ để ứng tuyển vào các trường hàng đầu, mà còn đồng hành trong việc đánh giá chiến lược học tập phù hợp với xu hướng chính trị, tài chính và giáo dục tại Mỹ hiện nay. Hãy liên hệ với APUS hoặc đặt lịch tư vấn 1:1 qua https://apusvietnam.com/admission/ để nhận được lời khuyên cụ thể và hữu ích trong việc định hướng và chuẩn bị lộ trình chinh phục ngôi trường mơ ước của các em trên đất Mỹ nhé.