Trước phán quyết năm 2023 của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ về việc chấm dứt chính sách xét tuyển dựa trên chủng tộc, APUS nhận thấy rằng quyết định này sẽ tạo ra sự phân cách trong bức tranh tuyển sinh thời gian tới. Năm học 2024-2025 là năm đầu tiên các trường đại học có “tỉ lệ chọi thấp” đã áp dụng hệ thống xét tuyển mới. Dựa theo bộ dữ liệu của 66 trường có tỉ lệ cạnh tranh cao và rất cao đã hé lộ ra ba xu hướng quan trọng có thể ảnh hưởng đến các thí sinh nộp hồ sơ trong năm 2025-2026. Vậy những yếu tố đó là gì?

1. Sự Suy Giảm Tỷ Lệ Sinh Viên Da Màu và Gốc Hispanic: Cạnh Tranh Cao Hơn Cho Các Nhóm Còn Lại

Từ dữ liệu từ 59 trường đại học tiêu chuẩn cho thấy tỷ lệ sinh viên da màu (Black) giảm từ 7% xuống 6%, trong khi sinh viên gốc Hispanic giảm từ 14% xuống 13% trong năm 2024. Đây là mức sụt giảm lớn nhất trong hơn một thập kỷ, dù không đồng đều giữa các trường. Một số trường như Johns Hopkins hay Middlebury ghi nhận biến động nhẹ, thậm chí tăng ở một vài nhóm, nhưng xu hướng chung vẫn là giảm. Có khoảng 17 trường thông báo có số lượng sinh viên da màu giảm kỷ lục và 15 trường tương tự với sinh viên gốc Hispanic.

Phân tích từ APUS: Sự đảo chiều này khiến cho yếu tố chủng tộc không còn là lợi thế cạnh tranh. Các trường có xu hướng ưu tiên những tiêu chí định lượng như điểm số, bài luận cá nhân và thành tích ngoại khóa. Với các thí sinh Việt Nam – vốn thường được xếp vào nhóm gốc Á – điều này đồng nghĩa với việc áp lực cạnh tranh sẽ gia tăng, đặc biệt tại các trường top đầu vốn đã có tỷ lệ sinh viên gốc Á cao. Tuy nhiên, sự không đồng đều giữa các trường cũng mở ra cơ hội: những trường ít chịu ảnh hưởng từ chính sách cũ có thể là lựa chọn chiến lược để tránh “điểm nóng” cạnh tranh.

Do vậy, các em học sinh cần nghiên cứu kỹ dữ liệu tuyển sinh của từng trường trong vài năm gần đây, đặc biệt là tỷ lệ sinh viên gốc Á, để đánh giá mức độ cạnh tranh thực tế. Chúng tôi khuyên các em học sinh tập trung xây dựng hồ sơ nổi bật về mặt học thuật và cá nhân hóa câu chuyện của mình trong bài luận để bù đắp cho sự thiếu hụt lợi thế từ yếu tố nhân khẩu học.

2. Tỷ Lệ Sinh Viên Gốc Á và Da Trắng Tăng Không Đáng Kể: Kỳ Vọng Không Thành Hiện Thực

Nhiều ý kiến cho rằng việc bãi bỏ chính sách ưu tiên chủng tộc sẽ mở rộng cơ hội cho sinh viên gốc Á và da trắng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tỷ lệ sinh viên gốc Á gần như không đổi, trong khi sinh viên da trắng chỉ tăng dưới 1%. Dù một số trường như Johns Hopkins (tăng 18% sinh viên gốc Á) hay Middlebury (tăng 10% sinh viên da trắng) ghi nhận thay đổi đáng kể, xu hướng chung lại không phản ánh sự bứt phá như dự đoán.

Phân tích từ APUS: Kết quả này đặt ra câu hỏi: nếu nhóm da màu và gốc Hispanic giảm, tại sao nhóm gốc Á và da trắng không tăng tương ứng? Câu trả lời nằm ở phần tiếp theo. Chúng tôi nhận thấy các trường dường như đang điều chỉnh cách đánh giá hồ sơ để duy trì sự cân bằng nhân khẩu học. Với thí sinh Việt Nam, vốn thuộc nhóm gốc Á – nhóm đã chiếm tỷ lệ cao và ổn định trong 14 năm qua – điều này có thể là tín hiệu cảnh báo về mức độ cạnh tranh khốc liệt hơn trong chính nội bộ nhóm.

Tuy nhiên, việc bãi bỏ chính sách sẽ tự động mang lại lợi thế cho nhóm gốc Á hay không còn là một dấu chấm hỏi. Thay vào đó, các em học sinh cần tập trung nâng cao chất lượng hồ sơ vượt trội so với các ứng viên cùng nhóm, chẳng hạn qua các dự án nghiên cứu độc lập, thành tích quốc tế hoặc hoạt động cộng đồng có tầm ảnh hưởng lớn. Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ các em xác định những “điểm sáng” độc đáo để nổi bật giữa đám đông.

3. Tăng Tỷ Lệ Sinh Viên Không Khai Báo Chủng Tộc: Biến Số Khó Đoán

Một thay đổi đáng chú ý trong năm 2024 là tỷ lệ sinh viên không khai báo chủng tộc tăng gấp đôi, từ 2% lên 4%. Nghiên cứu của Zachary Bleemer cho thấy phần lớn nhóm này có thể là sinh viên da trắng hoặc gốc Á, tương tự hiện tượng tại California năm 1998. Tuy nhiên, James Murphy từ Education Reform Now cảnh báo rằng bối cảnh hiện tại rất khác, và việc suy đoán danh tính nhóm này cần thận trọng.

Phân tích từ APUS: Sự gia tăng này có thể xuất phát từ tâm lý e ngại của thí sinh sau khi chính sách bị bãi bỏ, đặc biệt khi truyền thông liên tục đưa tin về vấn đề này. Điều này làm mờ đi bức tranh thực tế về cơ cấu chủng tộc, khiến các trường khó dự đoán và thí sinh khó đánh giá đối thủ cạnh tranh. Với thí sinh Việt Nam, lựa chọn không khai báo chủng tộc có thể là một chiến thuật, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nếu trường ưu tiên những hồ sơ minh bạch hơn.

APUS khuyên các em học sinh cân nhắc kỹ khi quyết định khai báo hay không khai báo chủng tộc, dựa trên chiến lược ứng tuyển và đặc điểm của trường mục tiêu. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để đánh giá xem việc này có phù hợp với câu chuyện cá nhân và mục tiêu của mình hay không. APUS có thể hỗ trợ phân tích dữ liệu từng trường để đưa ra lựa chọn tối ưu.

Chuẩn Bị Hồ Sơ Đại Học Mỹ Như Thế Nào Trong Bối Cảnh Mới?

Dữ liệu năm 2024 cho thấy hệ thống tuyển sinh đại học Mỹ đang dịch chuyển sang mô hình ưu tiên thành tích cá nhân và giá trị thực tế, thay vì các yếu tố nhân khẩu học như chủng tộc. Điều này đồng nghĩa với việc các thí sinh 2025-2026 sẽ đối mặt với một cuộc cạnh tranh khốc liệt hơn, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược rõ ràng.

APUS khuyến nghị các em không chỉ tập trung vào điểm số mà còn cần xây dựng một hồ sơ toàn diện, thể hiện bản sắc riêng và khả năng đóng góp cho cộng đồng trường. Việc lựa chọn trường phù hợp cũng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết – không chỉ dựa trên danh tiếng mà còn dựa trên xu hướng tuyển sinh và mức độ cạnh tranh thực tế của từng nơi.

Với kinh nghiệm đồng hành cùng hàng trăm học sinh Việt Nam, APUS cam kết giúp các em định hướng hiệu quả, tận dụng tối đa thế mạnh cá nhân và thích nghi với những thay đổi trong chính sách tuyển sinh. Hãy liên hệ với chúng tôi qua apusvietnam.com/admission để nhận tư vấn chi tiết, phù hợp với mục tiêu của từng em!